Η ελπίδα έρχεται πεζή

Της Χαράς Τζαναβάρα, στην Ελευθεροτυπία

Οι πεζοί ετοιμάζονται να αναλάβουν -επιτέλους- τη σκυτάλη και να βάλουν «πόδι» στο δημόσιο χώρο όπου επί δεκαετίες κυριαρχούσε το αυτοκίνητο.

Το πρόγραμμα για την αναβάθμιση του κέντρου περνά μέσα από εκτεταμένες πεζοδρομήσεις που επικεντρώνονται στην Πανεπιστημίου, αλλά διακλαδώνονται ώς τις γειτονιές της πλατείας Θεάτρου και του Αγίου Παντελέημονα. Στόχος είναι να δημιουργηθούν γωνιές κατοικίας, το μόνο «φάρμακο» για το ζωντάνεμα της καρδιάς της Αθήνας σε 24ωρη βάση.

Στην Πανεπιστημίου, τον βασικότερο οδικό άξονα της πρωτεύουσας με 120.000 διελεύσεις οχημάτων κατά μέσον όρο την ημέρα, τα έργα θα ανατρέψουν την κυκλοφορία σε όλο το γνωστό μας δακτύλιο, «φορτώνοντας» κυρίως τη λεωφόρο Αλεξάνδρας και τον άξονα Β. Σοφίας-Β. Κωνσταντίνου. Συμπαρασύρουν όμως την ανάπλαση και άλλων δρόμων μικρότερης κυκλοφοριακής σημασίας, όπως η Ιπποκράτους και η Ασκληπιού, που μελετάται να πεζοδρομηθούν ή να μετραπούν σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας με φυτεύσεις και χώρους στάθμευσης. Η κυκλοφορία στη μικρή οδό Ρήγα Φεραίου θα αποκλειστεί για να ολοκληρωθεί η ενοποίηση της περίφημης Αθηναϊκής Τριλογίας που συνθέτουν τα κτίρια της Ακαδημίας, της πρυτανείας του Πανεπιστημίου και της Βιβλιοθήκης. Φαίνεται πως θα ακολουθήσουν και τα γειτονικά τμήματα της Ιπποκράτους και της Σίνα. Για το απώτερο μέλλον και σε συνδυασμό με τη νέα γραμμή του μετρό, προβλέπεται η «βύθιση» της Ακαδημίας, ώστε η ενοποίηση να επεκταθεί ώς την παρακείμενη δημοτική Πινακοθήκη.

Η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου πριν ολοκληρωθεί από πλευράς μελετών, προβλέπεται να απλωθεί και στα δύο της άκρα:

* Στην πλευρά της Πατησίων, για να φθάσει ώς την πλατεία Αιγύπτου, στη διασταύρωση με την Αλεξάνδρας, εξασφαλίζοντας έτσι τη σύνδεση των δύο μεγάλων μουσείων της Αθήνας, του Αρχαιολογικού και της Ακρόπολης, με συνεχή διαδρομή περιπάτου.

* Στην ευρύτερη περιοχή του Συντάγματος, για να καλύπτει σε πρώτη φάση τμήμα της Β. Σοφίας, από το ύψος της Ακαδημίας ώς τα μεγάλα ξενοδοχεία της πλατείας. Αργότερα θα προχωρήσει η πεζοδρόμηση τμήματος της Αμαλίας, πιθανότατα ώς τη διασταύρωση με τη Φιλελλήνων, που θα ενώσει τη διχοτομημένη σήμερα πλατεία Συντάγματος. Εξετάζεται επίσης το σενάριο να προχωρήσει ώς την αρχή της Συγγρού και να «κουμπώσει» με τη Β. Ολγας, η οποία θα έχει προηγηθεί στον αποκλεισμό των Ι.Χ., αλλά και με τον αρχαιολογικό περίπατο του άξονα Διονυσίου Αρεοπαγίτου-Αποστόλου Παύλου.

Σε κάθε περίπτωση, στις νέες πεζοδρομήσεις θα προβλέπεται ειδική λωρίδα για τη δημόσια συγκοινωνία. Σε πρώτη φάση θα επιτρέπεται η κίνηση για λεωφορεία και τρόλεϊ, για τα οποία έχει συγκροτηθεί ομάδα ειδικών που θα εξετάσει μέτρα για να κινούνται, τουλάχιστον στα πεζοδρομημένα τμήματά τους, με μπαταρίες ή κάποιο άλλο τρόπο ώστε να μην «τραυματίζουν» την εικόνα της πόλης με τις καλωδιώσεις τους. Για αργότερα προγραμματίζεται η επέκταση του τραμ.

Στο μικροσκόπιο του υπουργείου Περιβάλλοντος βρίσκεται και η ευρύτερη περιοχή του προεδρικού μεγάρου. Υπάρχουν σκέψεις για πεζοδρόμηση της Ηρώδου Αττικού, αλλά αυτό προκαλεί μεγάλη επιβάρυνση στην οδό Ρηγίλλης και φαίνεται πως δεν θα γίνει αποδεκτό από τους επώνυμους περιοίκους. Γι’ αυτό εξετάζεται ο αποκλεισμός της κυκλοφορίας και σε αυτό το δρόμο, που θα αναδείξει το Λύκειο του Αριστοτέλη, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και θα δημιουργήσει ένα νέο πάρκο μουσείων.

Οκτώ ολόκληρα στρέμματα προβλέπεται να παραχωρηθούν από τα αυτοκίνητα στους πολίτες με την πεζοδρόμηση των οδών Θεάτρου και Διπλάρη. Θα συμπληρώσουν τα έργα ανάπλασης στην πλατεία, που βρίσκεται κάτω από την οδό Αθηνάς. Θεωρητικά η πλατεία Θεάτρου καταλαμβάνει 4,5 στρέμματα, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα απέραντο… πάρκινγκ. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός που έγινε για τη συνολική έκταση των 12,5 στρεμμάτων ανέδειξε την πρόταση των Βαλεντίνης Καρβουντζή και Ματθαίου Παπαβασιλείου, με συνεργάτιδες την Αγγελική Ζιούνα και τη Νατάσα Χολή. Ανήκουν στη γενιά των 40άρηδων και έχουν στο ενεργητικό τους και άλλες διακρίσεις σε διαγωνισμούς, όπως αυτός της Ακρόπολης.

«Σκεφθήκαμε πως σε μια περιοχή υπό κατάρρευση, όπως είναι η συγκεκριμένη περιοχή του κέντρου, μόνο η φύση μπορεί να δώσει το μήνυμα της αναγέννησης» λέει ο Μ. Παπαβασιλείου. Προτείνουν λοιπόν τη χρήση χώματος, που κατέληξε να είναι ένα παρεξηγημένο υλικό, ενώ θα υπάρχει και ένας κρυμμένος κήπος με τρεχούμενο νερό που θα ανακυκλώνεται. Προτείνουν οι προσόψεις των εγκαταλειμμένων κτιρίων να ντυθούν με συρμάτινο πλέγμα και να καλυφθούν με αναρριχώμενα φυτά, κυρίως αγιόκλημα και γιασεμί, που παραπέμπουν σε μυρωδιές παλιάς αθηναϊκής γειτονιάς. Η μελέτη έχει ολοκληρωθεί και αναζητούνται από το αρμόδιο υπουργείο τα 100.000 ευρώ που απαιτούνται για την παρέμβαση. Οι προγραμματισμοί του υπουργείου Περιβάλλοντος προβλέπουν έναρξη των έργων την άνοιξη με προοπτική να ολοκληρωθούν ώς το τέλος του χρόνου.

Στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Παντελέημονα προβλέπεται η πεζοδρόμηση της Αγορακρίτου. Σε πρώτη φάση θα εξασφαλίσει τη σύνδεση με την πλατεία Αγίου Νικολάου Αχαρνών, αλλά ετοιμάζονται τα επόμενα βήματα που θα επιτρέπουν τον περίπατο ώς το Πεδίον του Αρεως, αλλά και δυτικά προς τον υπό ανάδειξη αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος.

 

Η Πατησίων αποκτά τραμ, πεζόδρομο και νέα ταυτότητα

Της Μάχης Τράτσα, στο Βήμα

Τραμ στην Πατησίων, πεζόδρομος η Φυλής, μονόδρομος η Αχαρνών, πράσινο και αναπλάσεις στις πλατείες Βάθης, Βικτώριας, Αγ. Παντελεήμονα, Αττικής, Αγ. Νικολάου, Αμερικής και Κολιάτσου. Οι υποβαθμισμένες γειτονιές της Αθήνας αποκτούν χρώμα και «ανοίγουν» για να κερδίσουν ξανά τους κατοίκους τους. Οι φιλόδοξες πολεοδομικές παρεμβάσεις από το κέντρο της Αθήνας ως τα Ανω και τα Κάτω Πατήσια, τις οποίες σχεδιάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος, θα αφήσουν χώρο στο τραμ, στους πεζούς και στους ποδηλάτες. Ειδικότερα, το πρόγραμμα στρατηγικών αναπλάσεων του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και προστασίας περιβάλλοντος Αθήνας (ΟΡΣΑ) σε πυκνοδομημένες περιοχές κατοικίας, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τη μονοδρόμηση της οδού Πατησίων και την απόδοση δύο λωρίδων στο τραμ, το οποίο θα φτάνει ως τα Ανω Πατήσια.

Το τραμ διέσχισε για τελευταία φορά την Πατησίων το 1953. Η ιστορική γραμμή λειτουργούσε από τη δεκαετία του 1910. Σήμερα η προτεινόμενη χάραξη διαμέσου των αξόνων Πανεπιστημίου και Πατησίων έχει στόχο τη σύνδεση του κέντρου της Αθήνας με υποβαθμισμένες γειτονιές στα βόρεια της πόλης (Κυψέλη, πλατείες Βικτωρίας και Αμερικής, Καλλιφρονά, πλ. Κολιάτσου, Αγ. Λουκά, Κυπριάδου και Αγ. Βαρβάρα). Το τραμ θα καταλαμβάνει δύο λωρίδες, ενώ οι υπόλοιπες θα μονοδρομηθούν με φορά κυκλοφορίας από τα Ανω Πατήσια προς την Ομόνοια. Το βάρος της κίνησης από το κέντρο προς τα Πατήσια θα «σηκώσουν» η ήδη επιβαρρυμένη Δροσοπούλου, αλλά και η Αχαρνών, η οποία θα μονοδρομηθεί.

Ανάμνηση από το αρχοντικό παρελθόν η πολυκατοικία του Μεσοπολέμου στη γωνία Πατησίων και Σκαραμαγκά

Η πολεοδομική ανασυγκρότηση στις περιμετρικές γειτονιές του κέντρου θα γίνει με άξονα την Πανεπιστημίου, η οποία όπως έχει ήδη ανακοινώσει η υπουργός Περιβάλλοντος κυρία Τίνα Μπιρμπίλη από το 2014 θα λειτουργεί ως πεζόδρομος- θα επιτρέπεται μόνο η διέλευση του τραμ και των ποδηλάτων. Η νέα πρόταση η οποία επιχειρεί να δώσει νέα πνοή στις περιοχές αυτές αποτελεί συνέχεια του μεγάλου προγράμματος Ενοποίησης των Αρχαιολογικών χώρων και της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου.

Στο πλαίσιο των αναγκαίων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων που θα γίνουν προβλέπεται η αντιστροφή της φοράς κυκλοφορίας στις οδούς Ακαδημίας και Αγίου Κωνσταντίνου, ενώ όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του ΟΡΣΑ κ. Ι. Πολύζος η πλατεία Ομονοίας από κυκλοφοριακός κόμβος θα μετατραπεί σε πραγματική πλατεία με την πεζοδρόμηση του οδοστρώματος από την Πατησίων ως την 3η Σεπτεμβρίου. Στόχος, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι το κέντρο της Αθήνας να «διεισδύσει», με άξονα την Πατησίων, στη ζώνη κατοικίας που αγκαλιάζεται από την Κυψέλη, το Γαλάτσι και την Αχαρνών. Οι πολεοδομικές αυτές παρεμβάσεις εντάσσονται στην πολιτική του Οργανισμού Αθήνας για το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής το οποίο έχει τελικό στόχο το 2020. Τα έργα θα υλοποιηθούν κατά τμήματα και σε παράλληλες φάσεις ώστε να έχουν τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στην καθημερινή και εμπορική ζωή της πόλης.

Για τον «δρόμο του πληρωμένου έρωτα», όπως είναι γνωστή η οδός Φυλής, η οποία διασχίζει ορισμένες από τις πιο πυκνοδομημένες κεντρικές συνοικίες της Αθήνας (από τον Αγ. Παντελεήμονα ως τον Αγιο Νικόλαο Αχαρνών και τα Κάτω Πατήσια), σχεδιάζεται πεζοδρόμηση του οδοστρώματος, αλλά και επιλεγμένων κάθετων οδικών αξόνων. Παρά την παρηκμασμένη εικόνα της περιοχής, επιβιώνουν ακόμη ανάμεσα στις πολυκατοικίες της αντιπαροχής αξιόλογα διατηρητέα νεοκλασικά και μεσοπολεμικά κτίρια, τα οποία αποτυπώνουν την οικιστική ιστορία της Αθήνας. Επιβιώνει επίσης, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της οδού Φυλής, τόσο η κατοικία όσο και το εμπόριο- κυρίως μαγαζιά μεταναστών, όπως τηλεφωνικά κέντρα, καφενεία, κουρεία, καταστήματα με ήδη πρώτης ανάγκης, κ.ά. Οι συνθήκες κατοίκησης όμως είναι υποβαθμισμένες, ενώ οι πράσινοι και οι ελεύθεροι χώροι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι. Το νέο πρόγραμμα των στρατηγικών παρεμβάσεων του ΟΡΣΑ περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ζωντανού τόπου κατοικίας με την παροχή κινήτρων (π.χ. αναπροσαρμογή των δημοτικών τελών, φοροελαφρύνσεις, κ.ά.) για την αποκατάσταση του υποβαθμισμένου κτιριακού αποθέματος και την επαναχρησιμοποίηση των εγκαταλειμμένων χώρων.

Οι άνθρωποι των συνοικιών μιλούν για το σπίτι τους

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΑΡΛΟΟΥ, πλατεία Βικτωρίας

«Πολυφυλετική γειτονιά»

Η περιοχή γύρω από την πλατεία Βικτωρίας αποτελεί το… δεύτερο σπίτι του ηθοποιού Δημήτρη Τάρλοου. Στο Θέατρο Πορεία, έναν χώρο στην οδό Τρικόρφων που δημιούργησε ο ίδιος πριν από μια δεκαετία,περνά ένα σημαντικό μέρος του χρόνου του και έτσι γνωρίζει από πρώτο χέρι τα προβλήματα στο υποβαθμισμένο κέντρο της Αθήνας.«Η κατάσταση στο κέντρο αλλάζει από τετράγωνο σε τετράγωνο. Στην περιοχή γύρω από το Θέατρο Πορεία μπορεί να έχει αυξηθεί ο αριθμός των μεταναστών, αλλά δεν εντοπίζεται εκεί το πρόβλημα. Η γειτονιά είναι πολυφυλετική. Τους βλέπεις αραγμένους στην πλατεία Βικτωρίας,αλλά δεν δημιουργούν φασαρίες. Αντιθέτως τα τελευταία χρόνια υπήρχε ένα πρόβλημα με τα ναρκωτικά – έβλεπα αρκετές φορές να κάνουν χρήση έξω από το θέατρο. Αλλά ποτέ δεν φοβήθηκα να φύγω αργά μετά την παράσταση. Επικίνδυνη το βράδυ είναι η περιοχή πέριξ της Ομόνοιας» λέει ο ίδιος. Το νέο εμπορικό κέντρο Αthenian Capitol, στο οποίο θα λειτουργεί και το Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου, δίνει όπως αναφέρει ο κ.Τάρλοου μια δυναμική στην περιοχή και«αν πραγματοποιηθούν και τα σχέδια του υπουργείου Περιβάλλοντος η περιοχή θα αναβαθμιστεί».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ, Κυψέλη
«Εντονο κυκλοφοριακό και αισθητικό πρόβλημα»

Από το 1987, οπότε ο μεταφραστής και πολιτικός μηχανικός Βασίλης Πουλαντζάς ίδρυσε μαζί με τη σύζυγό του Μπέττυ Αρβανίτη την Εταιρεία Θεάτρου Πράξη και τη στέγασαν στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας, πηγαινοέρχεται στην ευρύτερη περιοχή των Πατησίων και της Κυψέλης. «Δεν θεωρώ υποβαθμισμένη την περιοχή επειδή υπάρχουν μαύροι. Ο κόσμος κυκλοφορεί άνετα. Είναι μια ήσυχη γειτονιά. Δεν έχω γίνει μάρτυρας κάποιας βιαιότητας. Εχει όμως άλλου είδους προβλήματα. Εντονο κυκλοφοριακό, αλλά και αισθητικό πρόβλημα. Ο δήμος και η πολιτεία την έχουν εγκαταλείψει» λέει ο κ.Πουλαντζάς. Πιστεύει ωστόσο ότι η αισθητική αναβάθμιση μιας τόσο πυκνοδομημένης περιοχής είναι ιδιαίτερα δύσκολη. «Πολλά μπορούν να γίνουν. Θέλει πολλή δουλειά και πραγματική διάθεση.Είμαι αισιόδοξος ότι κάτι θα γίνει», καταλήγει.

ΓΙΑΝΝΟΣ ΠΕΡΛΕΓΚΑΣ, πλατεία Καραμανλάκη
«Εσβησε η αίγλη των παλιών πολυκατοικιών»

Τα τελευταία δύο χρόνια ο ηθοποιός Γιάννος Περλέγκας μετακόμισε στην πλατεία Καραμανλάκη, σε αυτή τη μοναδική αθηναϊκή γειτονιά η οποία βρίσκεται ανάμεσα στις πλατείες Αμερικής και Κολιάτσου.Οι περίπου 30 πολυκατοικίες οι οποίες οριοθετούν την πλατεία αποτελούν υπόδειγμα μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής και όλες ανεξαιρέτως διαθέτουν στο μπροστινό τους τμήμα έναν μικρό κήπο. «Είναι όμορφες, παρ΄ ότι είναι αφημένες στην τύχη τους. Η περιοχή δεν θυμίζει τίποτε από την παλιά της αίγλη. Οι αστοί που κατοικούσαν σε αυτά τα υπέροχα διαμερίσματα έχουν φύγει εξαιτίας και της τρομερής φοβίας για τους μετανάστες. Λίγοι Ελληνες έχουν απομείνει. Στην πολυκατοικία που μένω από τα δέκα διαμερίσματα μόνο στα δύο κατοικούμε Ελληνες. Τα υπόλοιπα νοικιάζονται σε μετανάστες. Συχνά σπίτια 100 τ.μ.νοικιάζονται σε 20 ή ακόμη και σε 30 μετανάστες οι οποίοι πληρώνουν με το…κεφάλι». Οσον αφορά τα σχέδια του υπουργείου Περιβάλλοντος περί αναβάθμισης της περιοχής ο κ.Περλέγκας εύχεται να προχωρήσουν και«να είναι αθώα, να μη φέρουν από την ανάποδη κάποιους ρυθμούς ανάπτυξης που θα ωφελήσουν άλλους και όχι τους κατοίκους». Οπως επισημαίνει, η περιοχή έχει απαξιωθεί γι΄ αυτό βρίσκεις μεγάλα διαμερίσματα σε πολύ καλές τιμές, αλλά δεν είναι επικίνδυνη. «Δεν έχω αισθανθεί κίνδυνο. Η γειτονιά δεν είναι επικίνδυνη. Οι μετανάστες δεν δίνουν δικαιώματα. Μπορεί να δειλιάζουν να πουν καλημέρα γιατί φοβούνται πώς θα τους αντιμετωπίσεις. Στα δύο χρόνια που μένω εδώ έχω καλές σχέσεις μαζί τους και τους στηρίζω. Πηγαίνω και κουρεύομαι σε ένα πακιστανικό κουρείο. Τα πράγματα είναι δύσκολα από την πάνω μεριά της Πατησίων (προς την Κυψέλη)»σημειώνει.

ΜΑΡΙΕΤΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ, Κάτω Πατήσια
«Κάποτε ήταν από τις πολυτελέστερες συνοικίες»

Η ευρωβουλευτής της ΝΔ κυρία Μαριέττα Γιαννάκου κατοικεί από το 1987 στην πλατεία Θυμαρακίων, στα Κάτω Πατήσια. Σε μια περιοχή όπου εξακολουθούν να μένουν λίγοι αστοί και πολλοί μετανάστες.Αν και οι περισσότεροι θεωρούν ότι η γειτονιά της είναι υποβαθμισμένη, η κυρία Γιαννάκου υποστηρίζει με θέρμη ότι είναι μια γοητευτική και καθόλου επικίνδυνη περιοχή. «Προβλήματα υπάρχουν. Ολο το κέντρο της Αθήνας έχει προβλήματα. Αλλά δεν έχω αισθανθεί ότι στη γειτονιά μου είναι επικίνδυνα. Τώρα γίνεται και ανάπλαση της πλατείας Θυμαρακίων και πιστεύω ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί. Κάποτε ήταν από τις πολυτελέστερες περιοχές της πρωτεύουσας» λέει η κυρία Γιαννάκου. Σχολιάζοντας τις σχεδιαζόμενες πολεοδομικές αναπλάσεις επισημαίνει ότι«είναι απαραίτητο να διευκολυνθεί η ζωή των κατοίκων του κέντρου. Πρέπει όμως όλα να γίνουν σιγά-σιγά ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή». Και προσθέτει:«Ελπίζω οι όποιες παρεμβάσεις να μελετηθούν αρκετά. Παλαιότερα εγχειρήματα που γίνονταν αποσπασματικά από διάφορους δήμους μόνο προβλήματα δημιούργησαν. Καλές οι πεζοδρομήσεις, αλλά μπορούν να διαφυλαχθούν από το παράνομο παρκάρισμα»;