Οι τιμές στο κέντρο της Αθήνας και τις γειτονιές

Tου Βασίλη Σ. Κανέλλη, στην Ημερησία

Με… δύο ταχύτητες κινείται η αγορά ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας και με τις τιμές να βρίσκονται σε δύο διαφορετικά επίπεδα. Από τη μια οι περιοχές που έχουν μετατραπεί σε γκέτο, απαξιωμένες, με παλαιές πολυκατοικίες και παντελή έλλειψη σχεδίου για αναπλάσεις. Από την άλλη, ορισμένες γειτονιές που διαθέτουν ακίνητα πανάκριβα και άλλες οι οποίες αναγεννώνται από τις στάχτες τους κυρίως χάρη σε μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα που προωθούν ιδιωτικές εταιρείες.

Ετσι, μέσα σε πολύ κοντινή απόσταση μπορεί να βρει κανείς καινούργια κατοικία που κοστίζει 10.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο αλλά και επίσης νεόδμητο διαμέρισμα με 1.500 ευρώ/τ.μ. Χαρακτηριστικά αναφέρουν παράγοντες της αγοράς ότι τα τελευταία χρόνια ο Κολωνός απομακρύνθηκε ιδιαίτερα από το… Κολωνάκι και η διαφορά μεταξύ νεόδμητων κατοικιών στις δύο περιοχές είναι χαώδης.

Πάντως, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι αλλαγές είναι συνεχείς και ραγδαίες και αρκεί ένα γεγονός, μια ανάπλαση ή μια επένδυση για να αλλάξει την εικόνα ολόκληρης γειτονιάς. Κλασσικό παράδειγμα είναι η λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης. Μέσα σε λίγους μήνες η περιοχή κάτω από τον ιερό βράχο έγινε ανάρπαστη, ιδιαίτερα για τα επαγγελματικά ακίνητα. Η κίνηση αυξήθηκε κατακόρυφα και οι έμποροι της περιοχής κάνουν χρυσές δουλειές από τον κόσμο που φτάνει για να επισκεφθεί το Μουσείο. Παράλληλα, αύξηση κατά 50% καταγράφεται και στη ζήτηση για διαμερίσματα στη γύρω από την Ακρόπολη περιοχή, και ιδιαίτερα σε Κουκάκι, Μακρυγιάννη αν και εδώ και πολλά χρόνια όποιο σπίτι είχε… παράθυρο προς τον Παρθενώνα ήταν σκέτο χρυσάφι.

Η προσδοκία

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η προσδοκία και μόνο του μουσείου εκτόξευσε στα ύψη τις τιμές των ακινήτων. Για σπίτια στην περιοχή του Μακρυγιάννη και στο Κουκάκι ακούγονται τιμές πάνω από 4.000 ευρώ το τετραγωνικό ενώ όσα έχουν θέα στο Μουσείο ή στην Ακρόπολη βγαίνουν στην κυριολεξία σε… πλειστηριασμό. Οι τιμές που έχουν ακουστεί για παλαιές οικίες πάνω στην πεζοδρομημένη Διονυσίου Αρεοπαγίτου ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ/τ.μ. ενώ για παλαιά νεοκλασικά έχουν υπογραφεί συμβόλαια με ποσά πάνω από 3-4 εκατ. ευρώ.

Η περιοχή τείνει να γίνει το νέο… Κολωνάκι του κέντρου με πολύ ακριβά ακίνητα και πολλούς γνωστούς Αθηναίους με χρήματα να αγοράζουν όσο – όσο. Σε κάθε περίπτωση, το ιστορικό κέντρο της Αθήνας επανέρχεται στο προσκήνιο για υποψήφιους αγοραστές σπιτιών ή καταστηματάρχες που βλέπουν ότι θα γίνουν «χρυσές δουλειές» τα επόμενα χρόνια.

Εκτός από την περιοχή του Μεταξουργείου και το Κουκάκι, τρεις ακόμη γειτονιές του κέντρου κλέβουν την παράσταση στην αγορά κατοικίας. Το Θησείο, παραδοσιακή δύναμη της κτηματαγοράς, διαθέτει παλαιά, ανακαινισμένα σπίτια τα οποία πωλούνται σε τιμές που ξεπερνούν τα 3.200 ευρώ/.τμ. αλλά υπάρχουν και μεταχειρισμένα σε κακή κατάσταση από 1.300 ευρώ/τ.μ. Ο Κεραμεικός, παρ’ ότι τα σχέδια ανάπλασης και δημιουργίας μιας γειτονιάς του πολιτισμού και των γραμμάτων έχουν καθυστερήσει, είναι από τις περιοχές οι οποίες προσελκύουν νέους επενδυτές. Τα νεόδμητα σπίτια ξεπερνούν τα 2.500 ευρώ/τ.μ.

Στο κέντρο δεσπόζει φυσικά το Κολωνάκι και η ευρύτερη περιοχή του Λυκαβηττού όπου η έλλειψη οικοπέδων έχει εκτινάξει στα ύψη τις τιμές των κατοικιών. Παλαιά διαμερίσματα με θέα πωλούνται πάνω από 1 εκατ. ευρώ ενώ ότι καινούργιο βγαίνει στην αγορά προς πώληση γίνεται ανάρπαστο ακόμη κι αν κοστίζει κοντά στα 8.000 ευρώ/τ.μ. Την έκπληξη κάνουν και περιοχές που δεν είναι… συνυφασμένες με την ανάπτυξη, όπως το Μεταξουργείο και ο Βοτανικός. Στην πρώτη περίπτωση γίνονται προσπάθειες για αναπλάσεις και κατασκευή νέων κατοικιών που θα προσελκύσουν κόσμο. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και ο όμιλος ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ ο οποίος ολοκλήρωσε συγκρότημα 40 πολυτελών κατοικιών στην οδό Μυλλέρου. Το συγκρότημα των 6.500 τ.μ. βραβεύτηκε πρόσφατα με το «Βραβείο του Καλύτερου Πραγματοποιημένου Έργου των ετών 2007 – 2009» της διεθνούς επιθεώρησης αρχιτεκτονικής «Δομές».

Από την άλλη, ο Βοτανικός αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της κτηματαγοράς. Οι τιμές των ακινήτων έχουν διπλασιαστεί μόνο με την προσδοκία της ανάπλασης και τα καινούργια διαμερίσματα πωλούνται κατά μέσο όρο γύρω στα 2.500 ευρώ/τ.μ. Στην περιοχή, και συγκεκριμένα δίπλα στον πολυχώρο Αθηναΐς ο όμιλος Μαμιδάκη κατασκευάζει συγκρότημα πολυτελών Lofts, το «Αthinais Τower Lofts», το οποίο περιλαμβάνει συνολικά 72 «έξυπνα σπίτια» με μεγάλες βεράντες και κόστος που μπορεί να ξεπερνά τα 5.000 ευρώ/τ.μ. Υπάρχει βέβαια και το Thission Lofts στην οδό Πειραιώς στο Θησείο το οποίο είναι επίσης ένα συγκρότημα με 19 πολυτελή σπίτια.

Η απαξίωση

Η άλλη πλευρά του… Ιανού στο κέντρο της Αθήνας είναι αποκρουστική για πολλούς. Περιοχές – γκέτο, γειτονιές που έχουν υποβαθμιστεί σε τέτοιο βαθμό ώστε πολλές πολυκατοικίες και ισόγεια καταστήματα να είναι άδεια επί χρόνια. Μόνο οικονομικοί μετανάστες και παράνομοι αλλοδαποί κινούνται στις περιοχές όπως κάτω από το Δημαρχείο, στον Κολωνό, ορισμένα σημεία στο Μεταξουργείο, στην περιοχή κάτω από την Ομόνοια, στον πλατεία Βικτωρίας, τον Αγιο Παντελεήμονα, την πλατεία Αμερικής. Η εικόνα του χάους έχει διώξει τους περισσότερους Ελληνες οι οποίοι ενοικιάζουν τα παλαιά διαμερίσματά τους σε ξένους ενώ πολλοί μετανάστες είναι πλέον ιδιοκτήτες σπιτιών, και ευτυχώς διότι θα είχαν μετατραπεί πολλά κτίρια σε φαντάσματα. Ακόμη και καινούργια διαμερίσματα πωλούνται 1.200 ευρώ/τ.μ. ενώ οι κατώτερες τιμές στις παραπάνω περιοχές μπορεί να φτάσουν τα 700 ευρώ/τ.μ.

Από τη Νεάπολη στο Μεταξουργείο

Tου Νικου Bατοπουλου, στην Καθημερινή.

Iσως να έφταιγε η Οντρεϊ Χέπμπορν και ο Γκρέγκορι Πεκ που ένα ζεστό Σάββατο βράδυ έφθασα στα «Παναθήναια» της οδού Μαυρομιχάλη για να δω το «Διακοπές στη Ρώμη». «Είναι στη Νεάπολη», με διόρθωσαν όταν –εκ παραδρομής, έστω– θεώρησα λογικό να τοποθετήσω το όμορφο αυτό σινεμά (με χαλίκι!) στην περιοχή των Εξαρχείων. Καθώς είχα φθάσει νωρίς, έκανα μια βόλτα στους γύρω δρόμους. Πήρα κάτω τη Μαυρομιχάλη και λοξοκοιτούσα τα στενά. Είχα χρόνια να περπατήσω στη «Νεάπολη» και μάλιστα αυγουστιάτικο σούρουπο Σαββάτου, πράγμα που σημαίνει ότι οι δρόμοι ήταν άδειοι και το χλωμό φως τύλιγε με μια απόκοσμη αύρα τις πολυκατοικίες του ’60 και τα παλιά σπίτια, σε μία μείξη που θα ήθελε, ενδεχομένως, να είναι γοητευτική αλλά που δεν τα κατάφερνε και τόσο.

Μιλάει άραγε κανείς για τη Νεάπολη, αναρωτήθηκα, καθώς σκέφτηκα ότι οι αστικές γειτονιές που ήταν στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια ήταν τα Εξάρχεια, ο Αγιος Παντελεήμων Αχαρνών, η Κυψέλη και το Μεταξουργείο. Για τη Νεάπολη, λίγα πράγματα, όπως και ελάχιστα απασχολούν την επικαιρότητα το Παγκράτι, το Μετς ή τα Πατήσια. Ισως καλύτερα, σκέφτηκα. Γιατί η απουσία προβολής σημαίνει ότι η γειτονιά είναι πιο φιλήσυχη. Επίσης, σημαίνει ότι τα σχέδια του real estate δεν έχουν συμπεριλάβει τη Μαυρομιχάλη, την Ιπποκράτους ή τη Χαριλάου Τρικούπη, στις εκβολές τους στην Αλεξάνδρας. Καθώς, όμως, περπατούσα σκανάροντας την περιοχή, μόνος σε μια άσφαλτο που άχνιζε τη ζέστη της μέρας που έσβηνε, παρατήρησα ότι πολλά παλιά σπίτια είχαν ανακαινισθεί και ότι μέσα έμεναν άνθρωποι που τα αγαπούσαν. Είχαν χωρίς αμφιβολία επενδύσει πολλά χρήματα για να μετατρέψουν αυτές τις παλιές κατοικίες, χτισμένες στα πρώτα χρόνια του Μεσοπολέμου οι περισσότερες, αλλά με όψιμο νεοκλασικό στυλ, σε σύγχρονα σπίτια με ανέσεις αλλά και αίσθηση της αθηναϊκής ιστορίας. Δύο-τρία μάλιστα από τα σπίτια αυτά ήταν πρώτης τάξεως, θα έστεκαν σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πόλη και επιπλέον είχαν και τη γλύκα και την ταπεινότητα της αθηναϊκής συνοικίας.

Σιγά σιγά, η μείξη της Νεάπολης, με τις καταθλιπτικές πολυκατοικίες της και τα νοικοκυρίστικα σπίτια του 1920, με κάποια σκόρπια ερείπια οικογενειακών, άλλοτε, εστιών, με το απαλλοτριωμένο οικόπεδο του ΟΣΚ, με τα καφενεία και τις ταβέρνες, όπου ο χρόνος είχε σταματήσει, με βιβλιοπωλεία και μικρομάγαζα, άρχισε να με κερδίζει γιατί ένιωθα ότι πίσω από τη φαινομενική ακινησία υπήρχε διάθεση για ήρεμη ζωή. Κάποια παράθυρα άρχισαν να φωτίζουν καθώς έπεφτε η νύχτα, ένα νεοκλασικό σπίτι έμοιαζε με κουκλόσπιτο, από ένα ισόγειο πολυκατοικίας ακούστηκε Καζαντζίδης και μύρισε τηγανητό φαγητό.

Ηταν η αντίθετη ατμόσφαιρα από αυτήν που είχα συναντήσει στο Μεταξουργείο, όπου είχα βρει έκπληκτος, σαν τουρίστας στην Αθήνα, την οδό Ιάσονος με πλήρη μέτωπα νεοκλασικών σπιτιών σε παράταξη, που όμοιά της δεν συναντάς σε άλλες αστικές περιοχές κατοικίας. Η Ιάσονος είναι γοητευτική μέσα στην παρακμή της, όλα σχεδόν τα παλιά σπίτια είναι πορνεία, οι τοίχοι είναι βαμμένοι μωβ, πράσινοι, λουλακί, υπάρχει ένας απόηχος Αβάνας ή Μεξικού. Είχα πάει εκεί για την γκαλερί The Breeder, που είναι ένα ultra-modern box, λευκό και κλινικά αέρινο, μέσα στην υγρασία και τις σκιές του παλιού Μεταξουργείου! Ενα εντυπωσιακό κοντράστ! Δεν βλέπεις κατοικίες στο Μεταξουργείο, όπως βλέπεις στη Νεάπολη. Υπάρχουν, φυσικά, αλλά απουσιάζει η συνοχή της αστικής συνέχειας που βλέπει κανείς στη μικρο-μεσοαστική Νεάπολη.

Ισως, όμως, γι’ αυτό, το Μεταξουργείο με τον ιστό του τρύπιο σαν ελβετική γραβιέρα, είναι η περιοχή στην οποία πολλοί ποντάρουν ότι θα «ανέβει». Είναι ο αντίποδας της Νεάπολης. Οταν το Μεταξουργείο είχε συγκεντρώσεις αστικού πληθυσμού πριν από το 1900, η Νεάπολη μόλις είχε αρχίσει να βλέπει το φως της μέρας. Ηταν η νέα γειτονιά, εξ ου και το όνομά της, που γρήγορα γέμισε με σπίτια που νοίκιαζαν δωμάτια σε φοιτητές του Πανεπιστημίου που έρχονταν από την επαρχία.

Σήμερα, η Νεάπολη μοιάζει λίγο ξεχασμένη, αλλά η ζωή της είναι οργανωμένη και ήρεμη. Διαθέτει τον ωραιότερο ίσως δρόμο της κεντρικής Αθήνας, την οδό Παπατσώρη, που δείχνει την κλίμακα της αθηναϊκής συνοικίας με τον καλύτερο τρόπο. Ζει όμως πίσω από τα «πρωτοσέλιδα» και τα σχέδια των επενδυτών. Αυτά υπάρχουν για το Μεταξουργείο, τον Κεραμεικό και τον Βοτανικό, που βρίσκονται σε διαδικασία συμπλήρωσης του αστικού ιστού τους. Μοιάζει παράδοξο, αν σκεφτεί κανείς ότι το Μεταξουργείο ήταν μια αστική γειτονιά πριν από 100-120 χρόνια και έως το 1950. Οι αθηναϊκοί κύκλοι ζωής το βύθισαν και σήμερα, είμαστε μάρτυρες της ανέλκυσής του. Η εσωτερική γεωγραφία της Αθήνας είναι ένας χάρτης με πολλές, άγνωστες ηπείρους.