«Στόχος» και η Δημοτική Πινακοθήκη

Του Δημήτρη Pηγόπουλου, στην Καθημερινή

ΜΟΥΣΕΙΑ. Νέο κρούσμα διάρρηξης σε ελληνικό μουσείο, αυτήν τη φορά στο κτίριο του παλιού Δημοτικού Βρεφοκομείου στην πλατεία Κουμουνδούρου, εκεί που μέχρι το 2010 στεγαζόταν η Δημοτική Πινακοθήκη. Εκτοτε οι εκθεσιακοί χώροι του μουσείου μεταφέρθηκαν στο Μεταξουργείο, ωστόσο στην οδό Πειραιώς εξακολουθούν να φιλοξενούνται τόσο τα εργαστήρια συντήρησης όσο και οι αποθήκες με έργα της μόνιμης συλλογής. Ο Δήμος Αθηναίων δεν δημοσιοποίησε το συμβάν, ενώ αυτές τις ημέρες διεξάγεται λεπτομερής απογραφή προκειμένου να αποσαφηνιστεί αν υπήρξε κλοπή έργων ή όχι. Το θέμα έφερε στη δημοσιότητα ο πρώην δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης, ο οποίος κατήγγειλε τον Γιώργο Καμίνη για επιχείρηση συσκότισης της υπόθεσης.

Αλλά τι ακριβώς έχει συμβεί; Το βράδυ της 6ης Φεβρουαρίου, στις 9 η ώρα, άγνωστοι κατάφεραν να λυγίσουν τις χαλύβδινες προστατευτικές μπάρες μπροστά από παράθυρο του κτιρίου. Η Αστυνομία εκτιμά ότι έγιναν άλλες δύο απόπειρες παραβίασης της Δημοτικής Πινακοθήκης από τις 4 το απόγευμα και μετά. Σε αυτό το διάστημα χτύπησε δύο φορές ο συναγερμός και ο φύλακας έσπευσε για τον επιβεβλημένο έλεγχο χωρίς όμως να εντοπίσει κάτι ανησυχητικό. Προφανώς οι δράστες επέστρεψαν πιο αργά κι ενώ στο κέντρο της Αθήνας έπεφτε δυνατή βροχή. Αφού έσπασαν το παράθυρο κατάφεραν να ξηλώσουν και την ξύλινη επένδυση που μεσολαβεί ανάμεσα στο παράθυρο και στο δωμάτιο. Εισήλθαν σε μια από τις αποθήκες του εργαστηρίου που ωστόσο ήταν κλειδωμένη. Εκεί δεν πρέπει να έμειναν για πολλά λεπτά. Ο συναγερμός χτύπησε ξανά (για τρίτη φορά μέσα στην ημέρα) και ο έμπειρος φύλακας έτρεξε για νέα επιθεώρηση των χώρων αφού πρώτα ειδοποίησε ξανά την Αστυνομία. Ανδρες της ΕΛ. ΑΣ. εντόπισαν τελικά το σημείο της διάρρηξης απ’ όπου είχαν προλάβει να διαφύγουν οι δράστες. Η πόρτα του εργαστηρίου που οδηγούσε στους υπόλοιπους χώρους της Πινακοθήκης δεν είχε παραβιαστεί, ενώ εκτός από αρκετά δακτυλικά αποτυπώματα οι δράστες άφησαν πίσω τους μια σακούλα απορριμμάτων στην οποία είχαν βάλει αρκετούς πίνακες μικρών διαστάσεων. Κανείς δεν είναι σε θέση να πει με σιγουριά τι μπορεί να έγινε. Πανικοβλήθηκαν και ετράπησαν σε φυγή; Ή πρόλαβαν να αποσπάσουν έργα που βρίσκονταν εκείνη την ημέρα στο εργαστήριο;

«Ερασιτεχνισμός»

Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, κ. Κωνσταντίνο Αλεξάκο, διενεργείται απογραφή προκειμένου να είναι σε θέση ο δήμος να μιλήσει με απόλυτη ασφάλεια αν υπήρξε κλοπή έργου ή έργων τέχνης ή όχι. Ο ίδιος μας διαβεβαιώνει ότι δεν υπήρχαν εκτεθειμένα έργα στον χώρο πλην όσων βρίσκονταν στο στάδιο της συντήρησης. Συμπτωματικά από τις 25 Ιανουαρίου ήταν σε εξέλιξη προγραμματισμένη απογραφή στο πλαίσιο των αλλαγών που επέβαλε ο «Καλλικράτης». Πηγές της Αστυνομίας χαρακτηρίζουν την επιχείρηση «ερασιτεχνική» και εκτιμούν ως πιο πιθανό σενάριο ο δράστης ή οι δράστες να διέφυγαν χωρίς να αποσπάσουν κάποιο έργο. Ερασιτεχνικός πάντως δείχνει και ο χειρισμός εκ μέρους του δήμου, που θεώρησε σωστό να αποκρύψει το συμβάν. Αυτή η πτυχή της υπόθεσης προβληματίζει εξίσου με το ίδιο το γεγονός.

175 έργα «γιορτή για το μάτι»

Της Δήμητρας Ρούμπουλα, στο Έθνος

Ενα ανδρείκελο του Ντε Κίρικο και ένα μικρό έργο του Μιρό προϋπαντούν τον επισκέπτη στην αρχή της έκθεσης στη Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο Μεταξουργείο. Προϊδεάζουν για τη συνέχεια: Εκατόν εβδομήντα πέντε έργα, ηχηρών και λιγότερο γνωστών ονομάτων που έδρασαν στα κινήματα της μοντέρνας τέχνης του 20ού αιώνα.

Paul Delvaux, "Οι Εστιάδες"

Ο Ντελακρουά έλεγε πως «ένας πίνακας ζωγραφικής πρέπει να είναι γιορτή για το μάτι». Φανταστείτε το μέγεθος της γιορτής με τόσα έργα, όσα επελέγησαν για να δείξουν την εξέλιξη του μοντερνισμού στον περασμένο αιώνα από τη Συλλογή του εφοπλιστή Γιώργου Οικονόμου.

Πρόκειται για το δεύτερο μέρος της παρουσίασης της συγκεκριμένης συλλογής, σε παγκόσμια πρώτη, στη νέα στέγη της Δημοτικής Πινακοθήκης, στα ανακαινισμένα νεοκλασικά δίδυμα κτίρια των οδών Λεωνίδου και Μυλλέρου. Το δεύτερο μέρος, που εγκαινιάζεται απόψε στις 8.30 και θα διαρκέσει έως τις 2 Οκτωβρίου, πιάνει το νήμα του μοντερνισμού από εκεί που το άφησε το πρώτο μέρος. Από τον σουρεαλισμό και τον πρόδρομό του, τη μεταφυσική του Ντε Κίρικο, και καταλήγει στους Νεοάγριους της δεκαετίας του ΄80, την τελευταία έκφανση του μοντερνισμού, που αγγίζει τα όρια της σύγχρονης τέχνης, με καλλιτέχνες που κυριαρχούν ακόμη στην παγκόσμια εικαστική σκηνή (Μπάζελιτς, Κίφερ).

Ο επισκέπτης διατρέχει ιστορικά κινήματα και εμβληματικά μουσειακά έργα δεκάδων καλλιτεχνών.

Joan Miro, "Χωρίς τίτλο"

Η ντίβα
H Σχολή του Παρισιού -το Παρίσι έως την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποτελεί τη Μέκκα της τέχνης- με ετερόκλητους καλλιτέχνες από όλη την Ευρώπη. Εκεί εντάσσεται και η ντίβα της έκθεσης, η οποία κοσμεί και το εξώφυλλο του ογκώδους καταλόγου της Συλλογής Οικονόμου, μια γυναίκα «Μπροστά από το παράθυρο» του Πολωνού Μόις Κίσλινγκ, με επιρροές από τον φίλο του Μοντιλιάνι. Ακολουθεί η μεταπολεμική δεκαετία του ΄50, με περιορισμό στο χρώμα, τάση προς το ά-μορφο και το ά-σχημο, εξαιτίας των τραγικών συνεπειών του πολέμου, που αναλαμβάνουν να μορφοποιήσουν η άμορφη τέχνη, η αφαίρεση, ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός. Η συνέχεια δίνεται με την Ποπ Αρτ και τον Αντι Γουόρχολ, αλλά και στο δεύτερο κτίριο της Πινακοθήκης, όπου δεσπόζουν ο Νέος Ρεαλισμός και οι Νεοάγριοι.

Τα βλέμματα τραβούν ο αποδομημένος, ίσως και αρχειοθετημένος, Λένιν, μπρούντζινος, τεμαχισμένος από τα ράφια μιας βιβλιοθήκης, έργο του Αρμάν, πριν από την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η τέχνη του φαγητού του Ντάνιελ Σποέρι, με ποτήρια μπίρας κολλημένα σε τραπέζι-καμβά, το «Δείγμα πόλης-Βερολίνο» του Ράουζενμπεργκ, ο πεσιμιστικός γκρίζος Κίφερ, οι νεοάγριοι Μπάζελιτς και Ρίχτερ κ.ά.

Για το τέλος της διαδρομής επιφυλάσσονται προσωπογραφίες των Πικάσο, Πικάμπια κ.ά., γυμνά και νεκρές φύσεις, αλλά και μερικά εξαιρετικά χαρακτικά των Μιρό, Τζακομέτι, Χόκνεϊ κ.ά. Οι Ελληνες εκπροσωπούνται από τους Τσίγκο, Πράσινο και Στάμο.

Οι «άγωνστοι» και η Γερμανία

Τα ηχηρά ονόματα της Συλλογής Οικονόμου είναι πολλά. Πλειοψηφούν όμως τα λιγότερο γνωστά, ακόμη και άγνωστα, «με έργα όμως αξιόμαχα με εκείνα των μεγάλων ονομάτων» σύμφωνα με τη διευθύντρια Νέλλη Κυριαζή. Σε κάθε περίπτωση η συλλογή δίνει τη δυνατότητα να δούμε έργα που θα αναζητούσαμε σε διαφορετικά μουσεία Ευρώπης και Αμερικής. Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης θα απονείμει απόψε στον Γ. Οικονόμου το Βραβείο της Τιμής και της Ευποιίας της Πόλης των Αθηνών, όπως ανακοίνωσε χθες η αντιδήμαρχος Αννα Φιλίνη. Τμήματα των δύο εκθέσεων, που παρουσίασαν συνολικά 430 έργα από τα 2.000 περίπου της Συλλογής Οικονόμου, πιθανότατα να μεταφερθούν σε γερμανικά μουσεία. Επίσης, χαρακτικά του Οτο Ντιξ, θα παραχωρηθούν για δέκα χρόνια στο Μουσείο του Μονάχου.

  • Ρεκόρ 
    Ρεκόρ επισκεπτών σημείωσε η Δημοτική Πινακοθήκη με το πρώτο μέρος της Συλλογής Οικονόμου. Οι αριθμοί: 9.500 επισκέπτες, 960 μαθητές, πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων. «Η έκθεση λειτούργησε σαν το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου, σε μια άχαρη περίοδο της ζωής μας» (Νέλλη Κυριαζή)