ΤΟ ΕΝΑ ΜΕΤΑ το άλλο μπαίνουν τα λουκέτα στα μπαρ και τις καφετέριες της πάλαι ποτέ «διασκεδασούπολης» στην περιοχή του Ψυρρή.
Την περασμένη εβδομάδα η «Οικονομία» κατέγραψε σε τέσσερις από τους πιο «κεντρικούς» δρόμους της περιοχής περισσότερα από 30 κλειστά καταστήματα, είτε πλήρως εγκαταλελειμμένα, είτε με ενοικιαστήρια στα τζάμια και μόλις 16 ανοικτά, χωρίς όμως πελατεία.
Η αύξηση της εγκληματικότητας, οι νέες πιάτσες σε Γκάζι-Πανόρμου, τα «δικά μας λάθη», όπως λένε οι επιχειρηματίες, και εσχάτως η οικονομική κρίση αποτελούν τις τέσσερις βασικές αιτίες που ο κόσμος έπαψε να επισκέπτεται την περιοχή, σύμφωνα με τους εναπομείναντες καταστηματάρχες. Παρ’ όλο, όμως, που τα ξενοίκιαστα μαγαζιά είναι πολλά και η ζήτηση μικρή, τα ενοίκια στου Ψυρρή έχουν πέσει ελάχιστα και δείχνει να έχει μεγάλο ρίσκο το ποντάρισμα στην «ανάσταση» της συγκεκριμένης γειτονιάς.
ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Γκέτο στο κέντρο της πόλης
Το κλείσιμο, πριν από έναν χρόνο περίπου, του «Bar Guru Bar» σήμανε την εκκίνηση για το ντόμινο «λουκέτων» που ακολούθησε, στου Ψυρρή.
Με τη διαφορά ότι ο ιδιοκτήτης του, Κων. Ζουγανέλης, δεν το έκλεισε λόγω οικονομικού προβλήματος αλλά από την ανησυχία του μη χάσει κάποιος πελάτης του τη… ζωή του σε ληστεία.
Η πλατεία Θεάτρου, όπου βρισκόταν επί δώδεκα χρόνια το μαγαζί του, εκτός από κέντρο εμπορίας ναρκωτικών και πιάτσα εκδιδόμενων γυναικών είχε γίνει τα τελευταία δυο-τρία χρόνια και πεδίο δόξης λαμπρό για ληστείες, διαρρήξεις αυτοκινήτων κ.ο.κ.
«Πώς γίνεται να διασκεδάζει ο κόσμος σε ένα μαγαζί και απ’ έξω να αργοπεθαίνουν άνθρωποι από τα ναρκωτικά;» εξακολουθεί να λέει έως σήμερα ο ίδιος, που, βλέποντας τι συνέβαινε, ένιωθε ότι έπρεπε να κλείσει. Το κατέβασμα των ρολών επισπεύθηκε όταν μια πελάτισσά του έπεσε θύμα ληστείας υπό την απειλή πιστολιού.
Η περίπτωση του Κων. Ζουγανέλη, όμως, δεν είναι τόσο απλή, αφού ο ίδιος έχει κινήσει νομικές διαδικασίες κατά του ελληνικού κράτους. Και αυτό επειδή όσο βρισκόταν σε λειτουργία το μαγαζί του ο ίδιος είχε γνωστοποιήσει προς όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες (αστυνομία, Δήμο Αθηναίων κ.ά.) τα προβλήματα που υπήρχαν στην περιοχή και τα οποία του προκαλούσαν βλάβη, χωρίς όμως να υπάρξει ουσιαστικό ενδιαφέρον και, πόσω μάλλον, αποτέλεσμα στην αντιμετώπισή τους.
Είχε στείλει, μάλιστα, μέχρι και εξώδικα στο υπουργείο Υγείας, στο υπουργείο -τότε- Δημόσιας Τάξης και στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Ολα τού είχαν απαντήσει και όλα διαπίστωναν στις απαντήσεις τους τα προβλήματα που τους επεσήμαινε. Τελικά, όμως, μετά από εύλογο χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο περίμενε να παρθούν μέτρα, έκλεισε η επιχείρηση και τώρα ζητάει να αποζημιωθεί για την απώλεια των κερδών που ενδεχομένως να είχε αλλά και για τη ζημιά που καταγράφεται στους δημοσιευμένους ισολογισμούς κατά τα έτη που εντάθηκαν τα προβλήματα στην περιοχή.
Πριν από δύο εβδομάδες περίπου έκλεισε ακόμη ένα από τα γνωστότερα μαγαζιά της περιοχής, το «Soul» της οδού Ευριπίδου. Το μαγαζί έγινε γυαλιά καρφιά από 30-40 αγνώστους, σε ώρα που δεν βρισκόταν σε λειτουργία.
ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ
Μισθώματα στα ύψη και άδειες ούτε για δείγμα
Με την κρίση σε πλήρη εξέλιξη θα περίμενε κάποιος ότι οι τιμές των ακινήτων στην περιοχή του Ψυρρή θα είχαν πάρει την κατηφόρα. «Μπα, οι ιδιοκτήτες δεν βάζουν μυαλό και, με μικρές μόνο αποκλίσεις, εξακολουθούν να ζητούν τα ίδια υψηλά ενοίκια» λέει καταστηματάρχης της περιοχής.
Για παράδειγμα, πριν από πέντε χρόνια όταν η περιοχή ήταν στα «πάνω» της, ένας χώρος 100 τ.μ. νοικιαζόταν με μέση τιμή 3.500 ευρώ το μήνα. «Σήμερα, ο ίδιος χώρος το πολύ-πολύ να δίνεται με 10% χαμηλότερο ενοίκιο και με αδυναμία έκδοσης νέας άδειας υγειονομικού ενδιαφέροντος, σε περίπτωση που ο προηγούμενος επιχειρηματίας έχει παραδώσει την παλιά» λέει ο ίδιος καταστηματάρχης.
«Τώρα και να θες να πουλήσεις την επιχείρησή σου σε άλλον, ουσιαστικά δεν μπορείς. Ο Δήμος Αθηναίων έχει πάψει να χορηγεί νέες άδειες, οπότε για να μεταβιβαστεί μία επιχείρηση πρέπει ο παλιός ιδιοκτήτης να κρατήσει ένα ποσοστό του μαγαζιού για να εξακολουθήσει να ισχύει η άδεια» συμπληρώνει ο ίδιος.
Με απλά λόγια, ούτε οι τιμές των ακινήτων πέφτουν, ούτε νέα μπαρ μπορούν ν’ ανοίξουν εκεί όπου βρίσκονταν αυτά που έκλεισαν. Εκτός, βέβαια, κι αν λειτουργήσουν χωρίς την απαραίτητη άδεια, πράγμα που συνέβαινε όλα αυτά τα χρόνια με πολλά μαγαζιά στου Ψυρρή.
Ορισμένοι καταστηματάρχες του Ψυρρή, πάντως, εδώ και δύο χρόνια συζήταγαν μεταξύ τους ότι ορισμένα πράγματα που συνέβαιναν από τότε στην περιοχή ήταν… ανεξήγητα: γίνονταν τακτικότατοι έλεγχοι νομιμότητας στα μαγαζιά, δίνονταν κλήσεις για παράνομο παρκάρισμα και η περιοχή βρισκόταν πάντα σε κλοιό… αλκοοτέστ. Ολα αυτά καλώς και γίνονταν λένε, αν και σε άλλες «διασκεδασουπόλεις» δεν ήταν ίδια η ένταση των ελέγχων. Και με τη διαφορά επίσης, όπως επισημαίνουν οι ίδιοι καταστηματάρχες, ότι για το εμπόριο ναρκωτικών στη Μενάνδρου, την πορνεία στην Ευριπίδου και τις ληστείες στους γύρω δρόμους δεν γίνονταν και πολλά πράγματα.
Θεωρία συνωμοσίας ή όχι, τους προβληματίζει πάντως το γεγονός ότι ήδη γνωστοί επιχειρηματίες «βολιδοσκοπούν» ακίνητα από τη Σωκράτους μέχρι και την πλατεία Θεάτρου.
Γρήγορη άνοδος, ραγδαία πτώση στου Ψυρρή
ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1980 αρκετοί καλλιτέχνες έστησαν στου Ψυρρή τα ατελιέ τους επειδή τα ενοίκια ήταν πολύ χαμηλά σε σχέση με άλλες γειτονιές του κέντρου της Αθήνας.
Οι άνθρωποι αυτοί, μάλιστα, ήλπιζαν ότι η περιοχή θα έπαιρνε έναν άλλον χαρακτήρα, λόγω και της γραφικότητάς της, και ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί σε «Σόχο της Αθήνας».
Περί τα τέλη της δεκαετίας του ’90, μία σειρά από αποφάσεις του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ και του Δήμου της Αθήνας άνοιγαν το δρόμο για να φυτρώσουν σαν μανιτάρια τα μπαρ και τα κλαμπ. Λέγεται, μάλιστα, ότι το πιο σημαντικό έγγραφο της εποχής εκείνης ήταν ένα προεδρικό διάταγμα του 1998 «Περί καθορισμού χρήσεων γης και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης στην περιοχή Ψυρρή-Κέντρου (Ομόνοιας)», το οποίο δεν όριζε κάποια ζώνη αμιγούς κατοικίας, ενώ δεν περιείχε περιορισμούς για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (καφετέριες, μπαρ, εστιατόρια κ.ά.). Τότε οι κάτοικοι υποστήριζαν ότι έπρεπε να υπάρχει απόσταση 50 μέτρων μεταξύ δύο κέντρων διασκέδασης).
Ετσι, η περιοχή του Ψυρρή έφτασε να αποτελεί για περίπου δέκα χρόνια τη σημαντικότερη «βιομηχανία» διασκέδασης στην Αθήνα, με περίπου 150 καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος («πολιτιστικά κέντρα») σε λιγότερο από δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Μακρύς κατάλογος
Τώρα, είναι ζήτημα αν στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούν τα μισά. Στην οδό Αριστοφάνους, για παράδειγμα, έχουν βάλει λουκέτο δέκα μαγαζιά, δύο παραμένουν κλειστά τις καθημερινές και μόνο δύο μικρά μπαρ βρίσκονται σε κανονική λειτουργία. Στην οδό Καραϊσκάκη μόνο το Cubanita και ο φούρνος -πλέον- με τα κουλούρια είναι ανοικτά τις καθημερινές, ενώ ρολά έχουν κατεβάσει πέντε μαγαζιά συν δύο στο στενάκι της Μίκωνος.
Αλλα έξι μαγαζιά με λουκέτο βρίσκονται επί της οδού Μιαούλη, όπου οκτώ ωστόσο παραμένουν ανοικτά. Ανάμεσά τους βέβαια είναι τα τρία «ρακομελάδικα», τα οποία πάντως δεν έχουν την ίδια κίνηση που είχαν παλαιότερα.
Τέσσερα κλειστά και έξι ανοικτά ήταν τα μαγαζιά της Αγίων Αναργύρων. Παρ’ όλο που ο συγκεκριμένος δρόμος παραμένει από τους πιο «ζωντανούς» στην περιοχή, εν τούτοις και εκεί η κίνηση είναι μειωμένη. Λουκέτα, όμως, έχουν μπει και σε μαγαζιά που βρίσκονται επί της πλατείας Ηρώων, καθώς και σε άλλους -πολυσύχναστους στο παρελθόν- δρόμους, όπως στη Σαρρή, στη Λεπενιώτου κ.ά.
Η επισκεψιμότητα στην περιοχή ξεκίνησε να φθίνει προ τριετίας περίπου για τέσσερις βασικούς λόγους:
*Στις οδούς -εισόδους της περιοχής- όπως η Μενάνδρου, η Ευριπίδου και η Σοφοκλέους υπήρξε μεγάλη αύξηση της εγκληματικότητας. Πριν φτάσει αυτή να αγριέψει και να πάρει τη μορφή ένοπλων ληστειών, είχε γίνει «κουραστική» για τους θαμώνες των μαγαζιών της περιοχής η αγωνία μήπως βρουν ανοικτό το αυτοκίνητό τους το πρωί. Ετσι, πολλοί το έδιναν στα πάρκινγκ επιβαρύνοντας με επιπλέον 10 ευρώ τη βραδινή τους έξοδο.
*Οταν, λοιπόν, όλο και περισσότερος κόσμος έλεγε «τι να πάμε να κάνουμε στου Ψυρρή, θα μας ανοίξουν το αμάξι», άνθιζε χάρις στο μετρό το Γκάζι αλλά και η νέα πιάτσα με καφέ και μπαρ στην οδό Πανόρμου στους Αμπελόκηπους. Οι νέες πιάτσες με τα νέα στέκια τράβηξαν τον κόσμο. Αλλωστε, όπως αναφέρει η θεωρία του μάρκετινγκ, όλα τα προϊόντα έχουν έναν κύκλο ζωής και αν δεν ανανεωθούν θ’ αντικατασταθούν από άλλα. Οχι, πάντως, ότι και στις νέες πιάτσες δεν έχει συμβεί ν’ ανοίξουν αυτοκίνητα, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει η ίδια ανησυχία για κλοπές και ληστείες.
*Μέσα στις αναδουλειές, λοιπόν, οι καταστηματάρχες του Ψυρρή άρχισαν να κάνουν την αυτοκριτική τους. «Πουλάγαμε πολύ ακριβά τα ποτά και πολλά ήταν και μπόμπες», «οι τιμές στα φαγητά ήταν υψηλές και η ποιότητα χαμηλή» κ.λπ. Πράγματα, δηλαδή, που συμβαίνουν και σήμερα στις άλλες πιάτσες οι καταστηματάρχες τα σκέφθηκαν στου Ψυρρή αφού ο κόσμος έφυγε και τα μισά μαγαζιά έκλεισαν.
*Η οικονομική κρίση που πλήττει τους τελευταίους μήνες την Ελλάδα έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στου Ψυρρή. Δηλαδή ενώ η κίνηση ήταν ούτως ή άλλως πεσμένη για τους λόγους που αναφέρονται παραπάνω, ακόμη και εκείνοι που εξακολουθούσαν να βγαίνουν στην περιοχή περιόρισαν τις βόλτες τους λόγω έλλειψης χρημάτων. Οπως έγραφε η «Κ.Ε.» την περασμένη εβδομάδα, έρευνες έχουν δείξει ότι το πρώτο πράγμα από το οποίο «έκοψαν» οι Ελληνες για να αντεπεξέλθουν στην οικονομική στενότητα είναι η ψυχαγωγία. Επίσης, τα στοιχεία από τις εταιρείες αλκοολούχων ποτών δείχνουν ότι η πτώση της κατανάλωσης στα μαγαζιά έχει πέσει κατά 20%.
Από την κατρακύλα της «βιομηχανίας διασκέδασης» στου Ψυρρή δεν έχασαν μόνο οι επιχειρηματίες. Αλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις -το λένε και οι ίδιοι- ευθύνονται και αυτοί για ό,τι έγινε. Το κακό είναι, όπως θα ίσχυε και για ένα οποιοδήποτε εργοστάσιο που κλείνει κάποιες γραμμές παραγωγής, οι εκατοντάδες άνθρωποι που εργάζονταν ως σερβιτόροι, μπάρμεν, μουσικοί, μάγειρες και καθαριστές στις επιχειρήσεις αυτές. Ανθρωποι που είτε δούλευαν με πλήρη ή μερική απασχόληση ζούσαν από αυτή τη δουλειά και τώρα αρκετοί βρίσκονται στον μακρύ κατάλογο του ενός εκατομμυρίου ανέργων της Ελλάδας.
Ο μόνος, επί του παρόντος, που δείχνει να εμπιστεύεται την περιοχή επεκτείνοντας τις δραστηριότητές του είναι ο ιδιοκτήτης του παρασκευαστηρίου κουλουριών στην οδό Καραϊσκάκη, που καταλαμβάνει πλέον μία γωνία ολόκληρη με το ολοκαίνουριο πρατήριο άρτου δίπλα στο παλιό του μαγαζάκι.
Μεταξουργείο, Κεραμεικός 