Κόσμοι σε ακραία ταλάντωση

Tης Tασούλας Kαραϊσκάκη, στην Καθημερινή

Η Αθήνα μαζί με την Μπρατισλάβα και το Αμβούργο είναι από τις πόλεις που γκετοποιούνται ταχύτερα», συμπέρανε, ανάμεσα σε άλλα, προχθές η Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής.

Οι γειτονιές αλλάζουν. Σιγά σιγά μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο, ξένο, δυσοίωνο. Και όχι μόνο το ιστορικό τρίγωνο, όπου οι τοξικομανείς παίρνουν τη δόση τους στο δρόμο, τα ναρκωτικά και ο άγουρος έρωτας πουλιούνται σε παζάρια (Γερανίου, Ευριπίδου), η απελπισία, η ανημποριά, η παραίτηση, το σκουπίδι, οι συμπλοκές, τα φονικά, οι κλοπές, οι ληστείες έχουν αφαιρέσει από τη μόδα του downtown κάθε γοητεία, αλλά πλήθος γωνιές, από τον Νέο Κόσμο ώς τη Ριζούπολη και από το Μεταξουργείο, του Γκύζη, την Κυψέλη ώς τους Αμπελοκήπους. Τα σπίτια που στέκουν κλεισμένα και βουβά δεν ξυπνούν εικόνες, φωνές, μνήμες, αλλά ένα κλιμακούμενο φόβο.

Απόγευμα στον Κεραμεικό. Ενα νεαρό ζευγάρι κάθεται στα σκαλιά μιας παλιάς διπλοκατοικίας, με το βλέμμα κενό· «ταξιδεύουν». Αντίκρυ χάσκει ένα ερείπιο. Ενας μαύρος με λαμπερά μάτια, γαλάζια κεντητή κελεμπία, διασχίζει χοροπηδητά το δρόμο. Γυρίζει και κοιτά. Μια μεσήλικη γυναίκα προχωράει με πρόσωπο στυφό, σκυθρωπό. Λίγο πριν, στο συνοικιακό ζαχαροπλαστείο είχε μαλώσει με την υπάλληλο γιατί δεν έβαζε με τη σειρά τις τουλούμπες («πάρε πίσω, ντεν είναι καλό, ένα ένα, ντεν βάζεις καλά…»). Ενας Ταϊλανδός σέρνει με ένα αυτοσχέδιο καροτσάκι ένα πολύ μεγάλο, πολύ πλακέ κουτί· προσπαθεί να το μπάσει με μία μόνο κίνηση στο εσωτερικό του υπογείου. Δεν τα καταφέρνει, ξαναπροσπαθεί. Ενα δωδεκάχρονο κορίτσι ακολουθεί καταπόδι τη μητέρα του. «Η Πρανβέρα, που σου έλεγα, η Αλβανίδα φίλη μου, υποσχέθηκε ότι θα με βάλει στο facebook». Δύο κόσμοι σε ακραία ταλάντωση. Η μαμά την αρπάζει από το μπράτσο, «να παρατήσεις και την Αλβανίδα και το facebook, είναι επικίνδυνο». Μια ηλικιωμένη κλείνει με θόρυβο την πόρτα. «Καταραμένα αποβράσματα…». Σε λίγο ο ανατριχιαστικός θόρυβος από τα στόρια των παραθύρων που κατεβαίνουν με ορμή σκεπάζουν τον αχό της αχανούς πολιτείας, που θαμποφέγγει μυστηριακή και απόμακρη.

Να δημιουργηθεί συντονιστικό όργανο, είπε ο νομάρχης Αθηνών Γιάννης Σγουρός. Κάτι ανάλογο είχε ζητήσει προ ημερών η κ. Αννα Διαμαντοπούλου. Ομως, σε όσες επιτροπές ή όργανα και αν ανατεθεί η σωτηρία της πόλης, το αποτέλεσμα θα είναι αμφίβολο, αν δεν κάνει συνολικά η κοινωνία ένα ποιοτικό άλμα μπροστά, με διαφανώς εκτελούμενα σχέδια για την παράνομη μετανάστευση, τα ναρκωτικά, το τράφικινγκ, από τα οποία πλήθος ένστολοι και μη θησαυρίζουν, αν δεν ιεραρχηθεί υψηλά η εκπαίδευση, η επιμόρφωση, η εργασία, η συμμετοχή στα κοινά, ο σεβασμός του δημόσιου χώρου. Οσο ο καθένας θα πράττει κατά το συμφέρον του και το όφελός του, όσο θα αυθαιρετεί με τη σιωπή του νόμου, οι πόλεις θα υποβαθμίζονται. Οι μετανάστες μαθαίνουν από τους γηγενείς πώς να συμπεριφέρονται. Πετούν σκουπίδια, κλέβουν τη σειρά στην ουρά, παρανομούν, «γιατί έτσι κάνουν όλοι».

Πόσες απέχθειες ή νοσταλγίες πρέπει να συσσωρεύσουμε για να κάνουμε ένα βήμα έξω από τον τομαρισμό και τη νωθρότητα; Οι πόλεις δεν αλλάζουν μόνες, εμείς τις αλλάζουμε. Με καταστροφικές παρεμβάσεις ή την απουσία μας (κράτους και πολιτών). Η αδιαφορία αποσαθρώνει και τα ισχυρότερα «μέταλλα».