Μεταξουργείο, η περιοχή των αντιφάσεων

Του Γιαννη Παλαιολογου, στην Καθημερινή

Το τέταρτο ReMap, η έκθεση τέχνης που ξεκινά αύριο στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο, αναδεικνύει τη θετική πλευρά της αντιφατικής αυτής περιοχής. Για τρεις εβδομάδες, η περιοχή θα γεμίσει, ακόμα περισσότερο από ό,τι συνήθως, με ανήσυχα πνεύματα. Θα ακουστούν συζητήσεις για το τι θα έλθει μετά τον μεταμοντερνισμό, θα πλημμυρίσουν οι δρόμοι βόρεια της Πειραιώς με καλοπροαίρετα και κακόβουλα καλλιτεχνικά κουτσομπολιά.

Για αρκετά χρόνια τώρα όμως, αυτή η όψη της περιοχής συνυπάρχει με την πιο σκοτεινή πλευρά, στην οποία κυριαρχεί η παραβατικότητα, η εκμετάλλευση, η ανασφάλεια και η εξαθλίωση. Παράνομοι οίκοι ανοχής, αποθήκες παρεμπορίου, εστίες χρήσης και εμπορίας ναρκωτικών εξακολουθούν να μαστίζουν τη γειτονιά, παρά τις προσπάθειες του δήμου και άλλων φορέων για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση.

Τον περασμένο Οκτώβριο, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία τις προτάσεις της ιδιωτικής εταιρείας real estate Oliaros –διοργανώτρια, μεταξύ άλλων, και του ReMap– για την αναβάθμιση της περιοχής. Στην ίδια συνεδρίαση, το δημοτικό συμβούλιο ανακοίνωσε την προώθηση πέντε έργων τα οποία θα πλαισίωναν τις προτάσεις της εταιρείας.

Σήμερα, σχεδόν ένα χρόνο μετά, η πρόοδος των έργων αυτών δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητική. Το μόνο που βρίσκεται υπό κατασκευή είναι ο βιοκλιματικός βρεφονηπιακός σταθμός, ο οποίος αναμένεται να είναι έτοιμος έως το τέλος του 2014. Η «πράσινη διαδρομή» –πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι, οδοί ήπιας κυκλοφορίας που θα συνδέουν τον Κεραμεικό με την Ακαδημία Πλάτωνος και τον Κολωνό– είναι ακόμα υπό μελέτη από εξωτερικό συνεργάτη. Σύμφωνα με πηγές του Δήμου Αθηναίων, σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η πλατεία Αυδή (έχει ολοκληρωθεί η μελέτη και αναμένεται η δημοπράτηση εντός του επόμενου διμήνου) και το κτίριο Δουρούτη, που προορίζεται για πολιτιστικό κέντρο (η μελέτη έχει σχεδόν ολοκληρωθεί). Τέλος, η εγκατάσταση λαμπτήρων LED, που αφορά υποφωτισμένες περιοχές σε ολόκληρο τον δήμο (προϋπολογισμός 6 εκατ. ευρώ), αναμένεται να δημοπρατηθεί μέσα στον επόμενο μήνα.

Τα όρια της ανοχής

Το φλέγον θέμα όμως για τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή είναι άλλο. Στην οδό Ιάσονος και παράπλευρες οδούς κοντά στην πλατεία Καραϊσκάκη, παράνομοι οίκοι ανοχής –τουλάχιστον 50 στο σύνολο– συνεχίζουν ανεξέλεγκτα τη δραστηριότητά τους. Κατόπιν καταγγελιών, οι υπηρεσίες του δήμου σφραγίζουν τα κτίρια που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες άδειες. Η εφαρμογή του νόμου όμως συνήθως διαρκεί το πολύ λίγες ώρες. Η σχετική κορδέλα αφαιρείται και οι θεραπαινίδες του αρχαιότερου των επαγγελμάτων επιστρέφουν στο λειτούργημά τους. Στην περιοχή του Κεραμεικού, υπάρχει οίκος που έχει σφραγιστεί και έχει ξανανοίξει 13 φορές μέσα σε ένα χρόνο, παρότι ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει φυλάκιση έως 2 ετών για όποιον «θραύει ή βλάπτει σφραγίδα» των αρχών.

«Οι οίκοι ανοχής είναι ένα μεγάλο πρόβλημα», δηλώνει στην «Κ» ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης. Οπως σημειώνει, «κανένας τους δεν λειτουργεί με άδεια, διότι οι κυβερνήσεις έδειξαν και δείχνουν ατολμία στη νομοθετική πρόταση που έχουμε υποβάλει, που είναι πλήρης και ρεαλιστική. Ο ισχύων νόμος, μέσα από την υποκριτική αυστηρότητά του, είναι ανεφάρμοστος, γι’ αυτό όλοι παρανομούν. Και το κρυφτούλι συνεχίζεται. Ετσι όμως, δεν μπορεί να διαμορφωθεί το νέο τοπίο που χρειάζονται οι γειτονιές τις Αθήνας».

Ο δήμος είχε προχωρήσει σε κατάθεση πρότασης νόμου, όταν ήταν ακόμα πρωθυπουργός ο Λουκάς Παπαδήμος, για την αλλαγή του τρόπου αδειοδότησης των οίκων ανοχής (ειδικά σε σχέση με τη διάταξη για την απόσταση 200 μέτρων από σχεδόν οποιαδήποτε κατηγορία κτιρίου), ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η λειτουργία τους. Η κυβέρνηση δεν έχει ανταποκριθεί.

Τον ερχόμενο Οκτώβριο, η ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά, ένας τοπικός φορέας που κι αυτός συνδέεται με την εταιρεία Oliaros, σχεδιάζει εργασίες εξωραϊσμού της Ιάσονος, με αναμόρφωση του πλακόστρωτου, φύτευση και εγκατάσταση λαμπτήρων LED. Αν μη τι άλλο, η συνύπαρξη των καλοθελητών της οργάνωσης με τις επαγγελματίες της οδού, θα έχει ενδιαφέρον.

Το τέταρτο ReMap, η έκθεση τέχνης που ξεκινά αύριο στον Κεραμεικό και το Μεταξουργείο, αναδεικνύει τη θετική πλευρά της αντιφατικής αυτής περιοχής. Για τρεις εβδομάδες, η περιοχή θα γεμίσει, ακόμα περισσότερο από ό,τι συνήθως, με ανήσυχα πνεύματα. Θα ακουστούν συζητήσεις για το τι θα έλθει μετά τον μεταμοντερνισμό, θα πλημμυρίσουν οι δρόμοι βόρεια της Πειραιώς με καλοπροαίρετα και κακόβουλα καλλιτεχνικά κουτσομπολιά. Για αρκετά χρόνια τώρα όμως, αυτή η όψη της περιοχής συνυπάρχει με την πιο σκοτεινή πλευρά, στην οποία κυριαρχεί η παραβατικότητα, η εκμετάλλευση, η ανασφάλεια και η εξαθλίωση. Παράνομοι οίκοι ανοχής, αποθήκες παρεμπορίου, εστίες χρήσης και εμπορίας ναρκωτικών εξακολουθούν να μαστίζουν τη γειτονιά, παρά τις προσπάθειες του δήμου και άλλων φορέων για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Τον περασμένο Οκτώβριο, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία τις προτάσεις της ιδιωτικής εταιρείας real estate Oliaros –διοργανώτρια, μεταξύ άλλων, και του ReMap– για την αναβάθμιση της περιοχής. Στην ίδια συνεδρίαση, το δημοτικό συμβούλιο ανακοίνωσε την προώθηση πέντε έργων τα οποία θα πλαισίωναν τις προτάσεις της εταιρείας. Σήμερα, σχεδόν ένα χρόνο μετά, η πρόοδος των έργων αυτών δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητική. Το μόνο που βρίσκεται υπό κατασκευή είναι ο βιοκλιματικός βρεφονηπιακός σταθμός, ο οποίος αναμένεται να είναι έτοιμος έως το τέλος του 2014. Η «πράσινη διαδρομή» –πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι, οδοί ήπιας κυκλοφορίας που θα συνδέουν τον Κεραμεικό με την Ακαδημία Πλάτωνος και τον Κολωνό– είναι ακόμα υπό μελέτη από εξωτερικό συνεργάτη. Σύμφωνα με πηγές του Δήμου Αθηναίων, σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η πλατεία Αυδή (έχει ολοκληρωθεί η μελέτη και αναμένεται η δημοπράτηση εντός του επόμενου διμήνου) και το κτίριο Δουρούτη, που προορίζεται για πολιτιστικό κέντρο (η μελέτη έχει σχεδόν ολοκληρωθεί). Τέλος, η εγκατάσταση λαμπτήρων LED, που αφορά υποφωτισμένες περιοχές σε ολόκληρο τον δήμο (προϋπολογισμός 6 εκατ. ευρώ), αναμένεται να δημοπρατηθεί μέσα στον επόμενο μήνα. Τα όρια της ανοχής Το φλέγον θέμα όμως για τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή είναι άλλο. Στην οδό Ιάσονος και παράπλευρες οδούς κοντά στην πλατεία Καραϊσκάκη, παράνομοι οίκοι ανοχής –τουλάχιστον 50 στο σύνολο– συνεχίζουν ανεξέλεγκτα τη δραστηριότητά τους. Κατόπιν καταγγελιών, οι υπηρεσίες του δήμου σφραγίζουν τα κτίρια που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες άδειες. Η εφαρμογή του νόμου όμως συνήθως διαρκεί το πολύ λίγες ώρες. Η σχετική κορδέλα αφαιρείται και οι θεραπαινίδες του αρχαιότερου των επαγγελμάτων επιστρέφουν στο λειτούργημά τους. Στην περιοχή του Κεραμεικού, υπάρχει οίκος που έχει σφραγιστεί και έχει ξανανοίξει 13 φορές μέσα σε ένα χρόνο, παρότι ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει φυλάκιση έως 2 ετών για όποιον «θραύει ή βλάπτει σφραγίδα» των αρχών. «Οι οίκοι ανοχής είναι ένα μεγάλο πρόβλημα», δηλώνει στην «Κ» ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης. Οπως σημειώνει, «κανένας τους δεν λειτουργεί με άδεια, διότι οι κυβερνήσεις έδειξαν και δείχνουν ατολμία στη νομοθετική πρόταση που έχουμε υποβάλει, που είναι πλήρης και ρεαλιστική. Ο ισχύων νόμος, μέσα από την υποκριτική αυστηρότητά του, είναι ανεφάρμοστος, γι’ αυτό όλοι παρανομούν. Και το κρυφτούλι συνεχίζεται. Ετσι όμως, δεν μπορεί να διαμορφωθεί το νέο τοπίο που χρειάζονται οι γειτονιές τις Αθήνας». Ο δήμος είχε προχωρήσει σε κατάθεση πρότασης νόμου, όταν ήταν ακόμα πρωθυπουργός ο Λουκάς Παπαδήμος, για την αλλαγή του τρόπου αδειοδότησης των οίκων ανοχής (ειδικά σε σχέση με τη διάταξη για την απόσταση 200 μέτρων από σχεδόν οποιαδήποτε κατηγορία κτιρίου), ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η λειτουργία τους. Η κυβέρνηση δεν έχει ανταποκριθεί. Τον ερχόμενο Οκτώβριο, η ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά, ένας τοπικός φορέας που κι αυτός συνδέεται με την εταιρεία Oliaros, σχεδιάζει εργασίες εξωραϊσμού της Ιάσονος, με αναμόρφωση του πλακόστρωτου, φύτευση και εγκατάσταση λαμπτήρων LED. Αν μη τι άλλο, η συνύπαρξη των καλοθελητών της οργάνωσης με τις επαγγελματίες της οδού, θα έχει ενδιαφέρον.